Tata Name | पहिल्यांदा जेव्हा कोणत्याही कंपनीसाठी‘टाटा’नाव वापरण्यात आले...त्याची रंजक कहाणी

टाटा नावाची कहाणी 

‘Tata’ name was used for Group's business : नवी दिल्ली : टाटा (Tata Group) हे फक्त एका उद्योग समूहाचे नाव नसून ते भारतीय उद्योग जगताचे प्रतिक आहे. टाटा या नावातच उद्योजकता, व्यावसायिकता, दूरदृष्टी, सामाजिक बांधिलकी, नेतृत्व कौशल्य यासारखी वैशिष्ट्ये दडलेली आहेत. नुसते टाटा (Tata) हे नाव म्हटले तरी विश्वासार्हता निर्माण होते. मात्र टाटा हे नाव पहिल्यांदा जेव्हा या समूहातील एखाद्या कंपनीसाठी वापरण्यात आले त्यामागची कहाणी खूपच रंजक आहे. तुम्हाला ती वाचताना आवडेलदेखील. जमशेटजी टाटा (Jamsetji Tata) यांनी जरी टाटा समूहाची बीजं पेरली असली तरी त्यांनी मात्र व्यवसायात किंवा कंपनीसाठी टाटा या नावाचा वापर केला नव्हता. (How Tata name used for first time in Tata group company)

अधिक वाचा : Relief to Home Buyers | गृहकर्ज होणार स्वस्त... रिझर्व्ह बॅंकेने गृहकर्जाशी निगडीत नियम केले शिथिल

सुरूवातीपासून टाटा नाव नव्हते

ते 1868 साल होते जेव्हा तरुण जमशेटजी टाटा यांनी एका कंपनीची मुळे पेरली होती आणि ती कंपनी येत्या काही वर्षांत बहुराष्ट्रीय समूह बनणार होती. आपल्या मालकीच्या अनेक व्यवसायांचे, ब्रँडचे प्रतिनिधित्व करणारा टाटा समूह 150 वर्षांहून अधिक जुना आहे. पण तुम्हाला माहीत आहे का की टाटा हे नाव टाटा समूहाच्या सुरूवातीला म्हणजे जन्मादरम्यान वापरले गेले नव्हते. ते अनेक वर्षांनंतर ‘टाटा’ हे नाव ग्रुपच्या कोणत्याही व्यवसायासाठी वापरले जात होते. 

अधिक वाचा : Job Search | नोकरी शोधणाऱ्यांसाठी खुशखबर, व्होडाफोन-आयडिया करवून घेणार सरकारी नोकऱ्यांसाठीची तयारी!

असा उभा राहिला पोलाद प्रकल्प

यामागील कथा जाणून घेण्यासाठी, आपण 1900 च्या दशकात 100 वर्षे मागे जाऊया. जमशेदजींना भारतात पोलाद प्रकल्प उभारण्याची इच्छा होती. त्या काळात, भारतीय पोलाद प्रकल्प उभारू शकतील यावर कोणाचाही विश्वास नव्हता. कारण? भारतीयांनी यापूर्वी कधीही एवढा मोठा प्रकल्प पाहिला नव्हता. भारतीय रेल्वे बोर्डाचे तत्कालीन अध्यक्ष सर फ्रेडरिक ऍपकोट यांनी खिल्ली उडवली असतानाही जमशेटजी देशात पोलाद प्रकल्प उभारण्याच्या तयारीत होते. टाटांनी आधीच ५ लाख रुपये गुंतवले होते पण त्यांना अजून भांडवल हवे होते. दोराबली यांनी लंडनमध्ये गुंतवणूकदार आणि बँकर्स यांची भेट घेतली. जमशेटजींच्या योजनेला काही प्रमाणात पाठिंबा मिळालाही.

अधिक वाचा : 7th Pay Commission update | सरकारी कर्मचाऱ्यांना धक्का! फिटमेंट फॅक्टरसंदर्भात आली मोठी बातमी...

जमशेटजींची जिद्द

दरम्यान, लोकमान्य टिळकांसारख्या नेत्यांच्या प्रज्वलित भाषणे आणि लेखनामुळे भारतात १९०६-०७ मध्ये राष्ट्रवादाचे वारे जोरात वाहत होते. ब्रिटिशांसाठी वापरल्या जाणार्‍या भारतीय संसाधनांच्या विरोधात लोकांचा संताप वाढला आणि काही श्रीमंत उद्योगपती टाटा प्रकल्पाच्या समर्थनासाठी उभे राहिले. जमशेटजींचा मुलगा दोराबजी टाटा याने देशभक्तीच्या या लाटेवर स्वार होऊन आपल्या सहकारी भारतीयांना विचारले, "तुम्हाला भारतातील अशा पहिल्या प्रकल्पात सहभागी व्हायचे नाही का?" 26 ऑगस्ट 1907 रोजी त्यांनी एक लिमिटेड कंपनी स्थापन केली आणि 23 कोटी रुपयांचा पब्लिक इश्यू उघडला. त्यांची स्वतःची गुंतवणूक जवळपास 25 लाख रुपये होती. सर्वसामान्यांना उपलब्ध असलेल्या शेअर्सची एकूण किंमत 15 कोटी रुपये होती.

सुमारे 8,000 लोकांनी 2 आठवड्यांत गुंतवणूक केली होती. लवकरच ग्वाल्हेरच्या महाराजांनी 400,000  पौंडांची जबरदस्त रक्कमदेखील दिली. आपल्या वडिलांचे स्वप्न लवकरच पूर्ण होणार आहे हे पाहून दोराबजी म्हणाले, "हे खूप छान वाटते आहे की आपल्या देशात पहिल्यांदाच आपण भारतीयांसाठी, भारतीयांसाठी आणि भारतीयांसाठी असलेला प्रकल्प पाहत आहोत."

‘टाटा’हे नाव वापरण्यात आले

1907 मध्ये, पहिल्यांदाच ‘टाटा’ हे नाव समूहाच्या कोणत्याही व्यवसायासाठी वापरले जात होते. ही कंपनी होती - टाटा आयर्न अँड स्टील कंपनी (TISC0) म्हणजेच आजची टाटा स्टील (Tata Steel).याआधी टाटा समूहाकडे एम्प्रेस मिल्स, स्वदेशी मिल्स आणि इंडियन हॉटेल्स कंपनी या नावाच्या कंपन्या होत्या. मात्र त्यात टाटा नाव असलेली कंपनी नव्हती.