Social Media Screening : नवी दिल्ली : सोशल मीडिया (Social Media) हा हल्ली परवलीचा शब्द झाला आहे. बहुतांश लोक सोशल मीडियाचा वापर करतात. त्याचबरोबर सोशल मीडियाच्या विविध प्लॅटफॉर्मचा विविध कामांसाठी वापर केला जातो. प्रत्येकाचेच सोशल मीडियावर स्वत:चे एक प्रोफाइल (Social Media Profile) असते. यातून त्या व्यक्तीसंदर्भात काही बाबी जाणून घेता येतात. आता नोकरी करणाऱ्यांनी, शोधणाऱ्यांनी किंवा करियर करू इच्छिणाऱ्यांनी आपल्या सोशल मीडिया प्रोफाइलसंदर्भात जागरुक होणे गरजेचे आहे. कारण नोकरी देण्यापूर्वी (Recruitment)कंपन्या उमेदवारांच्या सोशल मीडिया प्रोफाइलची देखील पडताळणी (Social Media Screening) करत आहेत. (Recruiters are watching your social media profile, be careful about it)
ट्रायडंट ग्रुपच्या ग्रुप चीफ एचआर ऑफिसर पूजा बी. लुथरा या स्वतःची एचआर कन्सल्टन्सी फर्म देखील चालवतात. त्या म्हणतात की आजकाल बहुतेक कंपन्या उमेदवारांची "सोशल मीडिया स्क्रीनिंग" करतात आणि ती खूपच सामान्य बाब झाली आहे. "त्यांच्यापैकी बरेच जण सोशल मीडियावर जे काही सापडले त्या आधारे उमेदवारांना नाकारत आहेत," असे पूजा बी. लुथरा म्हणतात. पार्श्वभूमी पडताळणी करणारी कंपनी असलेल्या स्टर्लिंग RISQ चे APAC अध्यक्ष मनीष सिन्हा, ते म्हणतात, "कोणतीही कंपनी करत असलेल्या सामान्य स्क्रीनिंगचा हा एक अतिशय नैसर्गिक विस्तार आहे. तुम्ही प्रोफाइल-किमान मानकांचे दोन पैलू तपासू शकता. म्हणजेच गुन्हेगारी पार्श्वभूमी, शिक्षण, व्यावसायिक पार्श्वभूमी, तसेच कॉर्पोरेट संस्कृतीशी असलेला संबंध आणि जपणूक इत्यादी." ते सोशल मीडिया स्क्रिनिंग देखील करतात.
अधिक वाचा : Richest Indian | गौतम अदानी बनले सर्वात श्रीमंत भारतीय...संपत्ती पोचली 100 अब्ज डॉलरवर
ते म्हणतात की त्यांचे अनेक उच्च-आवाज असलेले क्लायंट टेलिकॉम, मीडिया, विमा, ग्राहक बँकिंग, स्टाफिंग फर्म्स, अकाउंटिंग आणि ऑडिट फर्म्समध्ये भारतात आहेत. पॉवर आणि गॅस, खाजगी इक्विटी आणि तंत्रज्ञान कंपन्या देखील सोशल मीडिया स्क्रीनिंगवर मोठ्या आहेत, तो जोडतो. लिंक्डइन आणि ट्विटर हे नेहमीच प्राधान्याने वापरले जात आहेत. पण त्याचबरोबर फेसबुक आणि इंस्टाग्राम पूर्णपणे नाकारले जात नाही.
स्टर्लिंग Pinterest, YouTube आणि बातम्यांचे स्रोत देखील पाहतो. तरीही इतर सॉफ्टवेअर डेव्हलपमेंट प्लॅटफॉर्म GitHub, प्रश्न-उत्तर देणारी वेबसाइट Quora आणि कॉर्पोरेट कम्युनिटी नॉलेज बेस CiteHR तसेच उमेदवारांबद्दल डोमेन-संबंधित अंतर्दृष्टी जाणून घेण्यास प्राधान्य देतात. परंतु सर्व तज्ञांचे म्हणणे आहे की ते फक्त सार्वजनिकरित्या उपलब्ध माहिती पाहतात. तथापि, ते हे देखील मान्य करतात की अनेक कंपन्या संमतीशिवाय खाजगी प्रोफाइल आणि डेटा स्क्रॅपिंगची तपासणी करतात. स्टर्लिंग, जे तंत्रज्ञानाचा वापर करते, फिल्टर किंवा कीवर्ड लागू करते, म्हणजेच ड्रग्ज, मिसोगिनिस्टिक आणि हिंसा, जे काही असल्यास, त्या व्यक्तीच्या नकारात्मक बाबींची पडताळणी केली जाते. स्टर्लिंग सिन्हा म्हणतात, विविध संयोजनांमध्ये आणि ऑनलाइन उपलब्ध डेटाच्या खंडांमध्ये वापरला जातो. फक्त मॅन्युअल तपासणी करणे अशक्य होते. "हे प्रथम मशीनद्वारे केले पाहिजे आणि नंतर मानवी डोळ्याला पाहण्यासाठी सारांशित केले पाहिजे." सोशल मीडिया साइट्सवर उघडपणे राजकीय/धार्मिक/जंगमी दृश्ये ही नोकरभरती करणार्यांच्या दृष्टीने सर्वोच्च गुन्ह्यांपैकी एक आहेत.
वरिष्ठ व्यवस्थापन आणि धोरणात्मक पदांसाठी ही प्रक्रिया अधिक महत्त्वाची गृहीत धरते जेथे नियुक्ती चुकणे खूप महाग पडते. टॅलेंट स्क्रिनिंग फर्मचे एमडी (भारत आणि फिलीपिन्स) सुशांत द्विवेदी म्हणतात, "जर मी चुकीचे सीईओ नियुक्त केले, तर मी P&L खाली आणू शकतो आणि शेअरच्या किंमती काही अंशी खाली आणू शकतो. त्यामुळे या बाबींचा परिणाम खूप जास्त आहे."
सोशल मीडियावरील उमेदवारांच्या प्रोफाइलची पडताळणी अगदी सात वर्षे मागे जाऊ शकते. स्टर्लिंग कोणत्याही प्रकारच्या डेटा विश्लेषणामध्ये इतक्या कालावधीला सुवर्ण मानक मानते. लुथरा खोलीपेक्षा रुंदीला प्राधान्य देतात. इमेदवाराच्या सोशल मीडियाच्या हाताळणीसंदर्भात फक्त एक वर्ष मागे जातात.
परंतु हे नेहमीच नकारात्मक दृष्टीने किंवा उद्देशाने केले जात नाही. सिन्हा म्हणतात, "हे विमा पॉलिसी घेण्यासारखे आहे. तुम्हाला आशा आहे की तुम्हाला त्याची गरज नाही. परंतु तुम्हाला त्याची आवश्यकता पडू शकते आणि न घेतल्यास त्याच्या परिणामांना सामोरे जावे लागू शकते." त्याचप्रमाणे तुम्ही आपल्या सोशल मीडिया प्रोफाइल आणि त्याचा वापर करताना जबाबदारीने केला पाहिजे.