Gold Exchange | सोने खरेदी-विक्री झाली सोप्पी! देशात गोल्ड एक्सचेंज म्हणजे सोन्याचा शेअर बाजार आल्याने असा होणार फायदा...
Gold Investment : ज्या पद्धतीने शेअर बाजारात (Share Market) शेअर्स व्यवहार होतात त्याचप्रमाणे या गोल्ड एक्सचेंजमध्ये सोन्याची खरेदी-विक्री होणार आहे. या बाजारात सोन्याची (Gold)खरेदी-विक्री इलेक्ट्रॉनिक गोल्ड रिसिट्स (EGR)च्या रुपात होणार आहे. नव्या मार्गदर्शक तत्त्वांनुसार पूर्ण सैदा तीन टप्प्यामध्ये-ईजीआर तयार करणे, शेअर बाजारात ईजीआरमध्ये व्यवहार आणि ईजीआरला प्रत्यक्ष सोन्यात बदलता येणार आहे.
सोन्याची खरेदी विक्री गोल्ड एक्सचेंजवर
थोडं पण कामाचं
- देशात सेबीच्या नियमावली नुसार लवकरच गोल्ड एक्सचेंज सुरू होणार
- शेअर बाजारातील शेअर्सच्या व्यवहारांप्रमाणे होणार सोन्याची खरेदी विक्री
- सर्वसामान्य गुंतवणुकदारांना अगदी १ ग्रॅमपासून करता येणार थेट खरेदी-विक्री
Gold Trading : नवी दिल्ली : देशात लवकरच गोल्ड एक्सचेंजची (Gold Exchange)सुरूवात होणार आहे. ज्या पद्धतीने शेअर बाजारात (Share Market) शेअर्स व्यवहार होतात त्याचप्रमाणे या गोल्ड एक्सचेंजमध्ये सोन्याची खरेदी-विक्री होणार आहे. सेबीने (SEBI)सोन्याचे ट्रेडिंग किंवा सोन्याचा व्यवहार डिजिटल स्वरुपात करण्यासाठी गोल्ड एक्सचेंजचा आराखडा जाहीर केला आहे. या बाजारात सोन्याची (Gold)खरेदी-विक्री इलेक्ट्रॉनिक गोल्ड रिसिट्स (EGR)च्या रुपात होणार आहे. नव्या मार्गदर्शक तत्त्वांनुसार पूर्ण सैदा तीन टप्प्यामध्ये-ईजीआर तयार करणे, शेअर बाजारात ईजीआरमध्ये व्यवहार आणि ईजीआरला प्रत्यक्ष सोन्यात बदलता येणार आहे. (Very soon Gold trading will start in India, What are benefits of Gold exchange)
इलेक्ट्रॉनिक पद्धतीने होणार व्यवहार
तुमची सोने खरेदी आणि विक्रीसाठी सराफा बाजाराच्या बदल्यात सुवर्ण विनिमय करू शकाल. येथे तुम्ही घरातील सोने जमा करून इलेक्ट्रॉनिक सोन्याची पावती (EGR) मिळवू शकाल. नंतर, तुम्हाला हवे असल्यास, ही पावती बाजारात विकून किंवा ती एक्सचेंजमध्ये जमा करून, तुम्ही प्रत्यक्ष सोने म्हणजेच खरे सोने घेऊ शकाल. देशात प्रथमच स्पॉट गोल्ड एक्सचेंज आल्याने हे सर्व शक्य होणार आहे. गोल्ड फ्युचर्स ट्रेडिंग आणि एक्सचेंज ट्रेडेड फंड (ईटीएफ) व्यतिरिक्त, या प्लॅटफॉर्मवर प्रत्यक्ष सोने खरेदी आणि विक्री करता येते. हे प्लॅटफॉर्म गोल्ड ईटीएफपेक्षा वेगळे असेल या अर्थाने की गोल्ड ईटीएफवर कोणीतरी व्यापार करतो, तर येथे तुम्ही स्वतः सोने खरेदी आणि विक्री करू शकाल.
गोल्ड एक्सचेंजचे फायदे
- सोन्याची शुद्धता आणि किंमतीबाबत पारदर्शकता येईल. सध्या कोणत्याही व्यक्तीने घरात ठेवलेले सोने किंवा दागिने विकताना ती पूर्णपणे ज्वेलरच्या विवेकावर अवलंबून असते. लॅब टेस्टिंग किंवा हॉलमार्किंग करूनही योग्य किंवा पूर्ण किमतीची हमी दिली जात नाही. व्यापार केलेल्या ईजीआरचे नेहमीच बाजार मूल्य असते ज्यावर ते खरेदी किंवा विकले जाऊ शकते.
- दरवर्षी सुमारे १००० टन सोन्याची आयात करणारा देशातील निम्म्याहून अधिक व्यवसाय असंघटित आणि अनियंत्रित आहे. भौतिक सोन्याचे EGR मध्ये रूपांतर केल्याने, बहुतेक सोने नियंत्रित बाजारात प्रवेश करेल. सोन्याची तस्करी आणि काळाबाजार थांबेल.
- तरलता हे या सोन्याच्या एक्सचेंजचे मोठे वैशिष्ट्य आहे. प्रत्यक्ष सोने ताबडतोब बाजारात विकून त्याची पूर्तता करता येते, पण ते इतक्या लवकर होऊ शकत नाही. असे झाले तरी शुद्धता, डिझाइन, मिश्र धातु आणि किंमतीबाबत इतर कारणांवरून वाद होईल. तातडीची किंवा झटपट विक्री करण्याच्या प्रक्रियेत किंमतींमध्ये तडजोड करावी लागते.
- असे मानले जाते की तरलतेच्या बाबतीत, ईजीआर म्हणजेच ट्रेडेड गोल्ड हे सार्वभौम गोल्ड बाँड (एसजीबी) आणि एक्सचेंज ट्रेडेड फंड (ईटीएफ) पेक्षा चांगले असेल. डिजिटल स्वरूपात असल्याने, ते त्यांच्या सर्व वैशिष्ट्यांसह सुसज्ज असेल.
- ज्वेलर्स सराफा बाजारात EGR व्यापार करू शकतील. उदाहरणार्थ, हे शक्य आहे की तुम्ही तुमचा EGR थेट एक्स्चेंजमध्ये न घेऊन एखाद्या ज्वेलर्सला द्या आणि त्याऐवजी बनवलेले दागिने मिळवा.
- एका अंदाजानुसार, देशातील लोकांच्या घरात आणि मंदिरांमध्ये सुमारे दीड लाख कोटी रुपयांचे सोने पडून आहे. सोन्याचा हा साठा अर्थव्यवस्थेत आणण्यासाठी ही देवाणघेवाण उपयुक्त ठरू शकते.
- हे एक्सचेंज शेअर बाजार नियामक सेबीच्या देखरेखीखाली चालणार असल्याने लोक त्यावर अवलंबून राहू शकतात. आताही शेअर बाजारात गुंतवणूक करणाऱ्या सर्वसामान्य भारतीयांची संख्या खूपच कमी आहे. स्टॉक मार्केटची जोखमी नको असलेले लोक सोन्याच्या व्यापाराकडे आकर्षित होऊ शकतात.
सेबीची नियमावली
सेबीने आपला आराखडा जाहीर केला आहे, ज्यामुळे देशातील स्पॉट गोल्ड एक्सचेंजचा मार्ग मोकळा झाला आहे. येथे सोन्याचा व्यवहार इलेक्ट्रॉनिक गोल्ड रिसीट (EGR) स्वरूपात केला जाईल. SEBI ने ट्रेडिंग करण्यास इच्छुक असलेल्या एक्सचेंजेसना यासाठी अर्ज करण्यास सांगितले आहे. फ्रेमवर्क सांगते की स्पॉट गोल्ड एक्सचेंजवर वेगवेगळ्या प्रमाणात सोन्याचे करार असू शकतात. सध्या येथे किमान ५-१० ग्रॅम सोन्याचा व्यापार करण्याचा प्रस्ताव आहे. पण स्पॉट एक्स्चेंजची योजना प्रत्यक्षात उतरली तर १-१ ग्रॅम सोन्याचीही खरेदी-विक्री होईल, असे तज्ज्ञांचे म्हणणे आहे.
सोन्याचा व्यापार कसा होईल?
गोल्ड एक्सचेंज स्टॉक एक्स्चेंज प्रमाणेच कार्य करेल. येथे तुम्ही सोने खरेदी किंवा विक्रीसाठी ऑर्डर द्याल. ट्रेडिंग केल्यानंतर, जसे कंपन्यांचे शेअर्स तुमच्या डिमॅट खात्यात येतात, त्याच प्रकारे EGR किंवा सोने वितरित केले जाईल. येथे तीन प्रकारचे व्यवहार होतील-
- ईजीआरची निर्मिती
- एक्सचेंजवर ईजीआर पावत्यांचे व्यापार
- आणि पावतीचे वास्तविक सोन्यात रूपांतर करा (ईजीआरचे भौतिक सोन्यात रूपांतर).
डिपॉझिटरीजद्वारे एक सामान्य इंटरफेस तयार केला जाईल. व्हॉल्ट व्यवस्थापक, स्टॉक एक्स्चेंज आणि सोन्याची हाताळणी करणार्‍या क्लिअरिंग कॉर्पोरेशन्सद्वारे ते ऍक्सेस केले जाऊ शकते. व्यापारासाठी येणार्‍या भौतिक सोन्याची गुणवत्ता आणि शुद्धता वॉल्ट व्यवस्थापक ठरवेल. व्यापारासाठी बाहेरून येणारे सोने प्रथम तिजोरीत जाईल. व्हॉल्ट व्यवस्थापक EGR जारी करेल. यानंतर डिपॉझिटरी त्याच्या ट्रेडिंगसाठी ISIN कोड जारी करेल. डिपॉझिटरीकडून ईजीआर माहिती मिळाल्यानंतर, एक्सचेंजमध्ये सूचीबद्ध करणे आणि त्यानंतर ट्रेडिंग होईल. क्लिअरिंग कॉर्पोरेशन शेअर्सप्रमाणे ट्रेडेड ईजीआर सेटल करेल.
जर एखाद्या गुंतवणूकदाराला ईजीआरच्या बदल्यात अस्सल सोने हवे असेल, तर तो तिजोरीत त्याची इलेक्ट्रॉनिक पावती जमा करेल. व्हॉल्ट व्यवस्थापक EGR सह भौतिक सोने देईल. तेथे ईजीआर रद्द होईल. सोन्याच्या वेगवेगळ्या प्रमाणात (उदा. १ किलो, १०० ग्रॅम, १० ग्रॅम) ट्रेडिंग लॉट असतील. EGR चे सोन्यात रूपांतर करण्यासाठी किमान मर्यादा असेल. असे मानले जाते की जेव्हा ५० ग्रॅम सोने ईजीआर स्वरूपात जमा केले जाईल, तेव्हाच त्याची प्रत्यक्ष डिलिव्हरी घेतली जाऊ शकते.